หลายคนพยายามทำธุรกิจให้สำเร็จ แต่ก็ล้มไม่เป็นท่า นั่นเป็นเพราะอะไร? การวางแผนทำธุรกิจ ต้องอาศัยความรอบคอบ และแนวคิดรอบด้าน รวมถึงการวางกลยุทธ์เพื่อให้เกิดยอดขาย ตั้งแต่เริ่มต้นทำ แน่นอนว่า หลายธุรกิจ ยังไม่มีทิศทางที่ชัดเจนให้กับตัวเอง ว่าจะดำเนินธุรกิจอย่างไร ให้ขายได้ปังๆ ดังนั้น ทางเลือกในยุคใหม่ คนทำธุรกิจ ต้องหันมาสนใจในการวางแผนโดยใช้เครื่องมือที่เรียกว่า Business Model Canvas ซึ่งมีความสำคัญมาก ต่อการทำธุรกิจ เพียงแค่ลงรายละเอียดในกระดาษแผ่นเดียว ก็สามารถวางแผนธุรกิจในระยะยาวได้แล้ว

เราจะมาทำความเข้าใจ และดูกันว่า Business Model Canvas มีความสำคัญต่อธุรกิจอย่างไร ทำไมต้องใช้เครื่องมือนี้

Business Model Canvas คืออะไร

Business Model Canvas หรือ BMC เป็นเครื่องมือการจัดการเชิงกลยุทธ์ เพื่อกำหนดและสื่อสารแนวคิดทางธุรกิจได้อย่างรวดเร็วและง่ายขึ้น ผ่านรูปแบบ Business Model Canvas เพียงแผ่นเดียว ที่มีองค์ประกอบพื้นฐานของธุรกิจหรือผลิตภัณฑ์ โดยจัดโครงสร้างให้สอดคล้องกัน วางแผนตั้งแต่เริ่มต้น ว่าธุรกิจทำอะไร อธิบายภาพธุรกิจให้ชัดเจน กลุ่มลูกค้าเป็นใคร ช่องทางการตลาดเป็นอย่างไร ทำยังไงให้เกิดมูลค่าทางธุรกิจ ซึ่งคนทำธุรกิจ จะต้องเข้าใจจุดนี้ และวิธีการทำ Business Model Canvas ก็ไม่ได้ยากเลย เพียงแต่ต้องวิเคราะห์ธุรกิจของตัวเองให้ได้ ว่าจะสามารถเติบโตได้มากน้อยแค่ไหน

ทำไมธุรกิจต้องใช้ Business Model Canvas

แทนที่จะพยายามเขียนแผนธุรกิจออกมาเป็นร้อย ๆ หน้า เราสามารถร่างแผนธุรกิจออกมาได้อย่างรวดเร็วมากขึ้น เมื่อใช้ Business Model Canvas ช่วยให้เราเข้าใจธุรกิจของตัวเอง ผ่านกระบวนการเชื่อมโยงโดยแนวคิด ไอเดีย และทำให้เกิดเป็นธุรกิจที่มีเป้าหมาย มองกลุ่มเป้าหมายที่วางไว้เป็นหลัก เพื่อจะพิจารณาได้ว่า ลูกค้าประเภทใด มีอิทธิพลต่อการซื้อสินค้าหรือบริการของเรา การทำ Business Model Canvas ยังช่วยให้ทุกคนมีความคิดที่ชัดเจน ว่าจะวางธุรกิจของตัวเองเป็นแบบไหนด้วย

แนวคิดเกี่ยวกับธุรกิจหรือผลิตภัณฑ์ของคุณก่อนลงมือทำ Business Model Canvas

• สินค้าหรือบริการ ช่วยแก้ปัญหาหรือตอบโจทย์ความต้องการลูกค้าอย่างไร
• ทำไมลูกค้าจะต้องซื้อสินค้าหรือบริการของเรา 
• อะไรคือแรงจูงใจ ที่ทำให้เราทำธุรกิจนี้ และลูกค้าจะได้ประโยชน์อะไรจากธุรกิจของเรา
• สินค้าหรือบริการของเรา สร้างคุณค่าให้กับผู้ใช้ และสร้างมูลค่าให้กับเราได้จริงหรือไม่

เขียนอะไรบ้าง ใน Business Model Canvas 

ในการวางแผนธุรกิจผ่านเครื่องมือ Business Model Canvas จะมีหัวข้อที่ให้เราเขียนรายละเอียดลงไป เกี่ยวกับธุรกิจหรือบริการของเรา โดยมีส่วนประกอบหลัก ทั้งหมด 9 ข้อ ดังนี้

1. Customer Segments เป็นกลุ่มลูกค้า ที่เราจะต้องแบ่งฐานออกมาใน Business Model Canvas ว่าลักษณะลูกค้าของเราเป็นใคร เช่น อายุ เพศ ความสนใจ และพฤติกรรมการใช้จ่าย สิ่งที่ต้องพิจารณาเลยคือ เรากำลังทำสินค้าหรือบริการให้ใคร และใครคือคนที่เราต้องให้ความสำคัญ ที่จะสร้างมูลค่า และให้คุณค่ากับสินค้าหรือบริการของเราได้ ซึ่งจะทำให้เราสามารถสร้างสินค้าให้กับกลุ่มลูกค้าของเราได้อย่างตรงกลุ่มเป้าหมาย
2. Customer Relationships เป็นการสร้างความสัมพันธ์กับลูกค้า ใน Business Model Canvas โดยหาวิธีที่จะสื่อสารกับลูกค้า เพื่อให้ลูกค้าเกิดความรัก และสนใจในสินค้าอย่างต่อเนื่อง สร้างความสัมพันธ์ผ่านทุกช่องทาง รักษาฐานลูกค้าไว้ ไม่ว่าจะเป็นทางโทรศัพท์ ออนไลน์ หรือพบปะตัวต่อตัว
3. Channel เป็นช่องทางการตลาด ใน Business Model Canvas ที่อยากจะสื่อสารการรับรู้สินค้าและบริการผ่านไปยังลูกค้ากลุ่มเป้าหมาย และเป็นช่องทางที่ลูกค้า สามารถติดต่อกับธุรกิจของเราได้  ไม่ว่าจะเป็นผ่านเว็บไซต์ โซเชียลมีเดีย Facebook IG Tiktok และอื่นๆ ใช้เครื่องมือทางการตลาดเหล่านี้ สร้าง Community ให้เกิดการประชาสัมพันธ์สินค้าผ่านทุกแพลตฟอร์ม ที่เหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมาย โดยการวิเคราะห์ได้ว่า กลุ่มลูกค้าของเรา อยู่บนแพลตฟอร์มใดด้วย
4. กิจกรรมหลัก Key Activities เป็นกิจกรรมหลักของธุรกิจ ใน Business Model Canvas ต้องเขียนลงไปว่าเราจะสร้างกิจกรรมหรือแคมเปญอะไร ให้สินค้าหรือบริการ บรรลุเป้าหมาย สร้างคุณค่าของแบรนด์ให้ลูกค้าเกิดความสนใจ ในทางเดียวกัน ธุรกิจจะต้องมีพนักงานคอยให้บริการในส่วนต่างๆ กิจกรรมอะไรที่จะเกิดขึ้นกับพนักงาน เพื่อให้พนักงานมีความเข้าใจในสินค้าหรือบริการด้วย เช่น การกระจายสินค้าทำอย่างไร การฝึกอบรมพนักงานต้องฝึกอะไรบ้าง การจัดโปรโมชั่นประจำเดือน เพื่อดึงดูดลูกค้ามีอะไรบ้าง

5. Key Resources เป็นการจัดเตรียมทรัพยากรที่สำคัญต่อการดำเนินธุรกิจ ใน Business Model Canvas หากต้องการเป็นเจ้าของแบรนด์สินค้า ต้องมีอะไรบ้าง เช่น มีพื้นที่ออฟฟิศ มีโกดังสินค้า มีระบบขาย POS มีพนักงานบริการ มีคอมพิวเตอร์ มีโต๊ะทำงาน มีรถขนส่งสินค้า เป็นต้น ซึ่งคีย์เหล่านี้ คนทำธุรกิจจะต้องวางแผนลิสต์ออกมาให้ได้ว่า ธุรกิจของเราต้องการทรัพยากรอะไรบ้าง เพื่อประเมินค่าใช้จ่ายในการลงทุน

6. Key Partners เป็นพันธมิตรหรือคู่ค้าหลักสำคัญ ที่ต้องมี ใน Business Model Canvas เพื่อร่วมกันสร้างสินค้า หรือกิจกรรมที่ตอบโจทย์ ส่งมอบให้กับลูกค้า ซึ่งบางธุรกิจหากทำคนเดียว อาจจะไม่ประสบความสำเร็จ ต้องพึ่งพาพาร์ทเนอร์ในการช่วยให้สินค้าหรือบริการสมบูรณ์ขึ้น เช่น ต้องการเปิดธุรกิจรับจ้างทำความสะอาด เราอาจจะซื้อเครื่องทำความสะอาดมาเองหลายๆ รุ่น ตามที่อยากได้ แต่อาจไม่ตอบโจทย์การใช้งานจริง ก็ควรเลือกพาร์ทเนอร์ที่ผลิตสินค้าในการทำความสะอาดโดยเฉพาะ และเสนอแผนธุรกิจร่วมกัน เพื่อให้เกิดผลประโยชน์ทั้ง 2 ฝ่าย
7. Cost Structures เป็นโครงสร้างต้นทุนธุรกิจ ใน Business Model Canvas ที่เราควรกำหนดให้เป็นต้นทุนทางการเงิน ในการดำเนินธุรกิจ เช่น ต้นทุนการทำธุรกิจมีเท่าไหร่ ค่าใช้จ่ายในการสร้างสินค้า หรือซื้อทรัพยากรต่างๆ เท่าๆ ไหร่ ค่าใช้จ่ายทางด้านกฎหมาย ค่าใช้จ่ายในการจ้างคน ค่าความเสี่ยง ที่ต้องเตรียมเงินสำรองธุรกิจไว้ กำไรเป็นอย่างไร ก็ต้องคิดวางแผนไว้เช่นกัน

8. Revenue Strem คือ กระแสรายได้ ใน Business Model Canvas ธุรกิจของเรา ทำรายได้อย่างไร แหล่งที่มาได้มาอย่างไร จากการขายสินค้า หรือบริการ เราต้องมีรายละเอียดชัดเจนลงใน  Business Model Canvas ว่าสินค้าของเรามีคุณค่า จนลูกค้ายอมจ่ายด้วยอะไร กระแสรายได้ มี 2 รูปแบบ ได้แก่ Transactional Revenue เป็นการชำระครั้งเดียว  ซื้อครั้งเดียว แล้วรอกลับมาซื้อซ้ำใหม่อีกครั้ง ส่วนอีกแบบ คือ Recurring Revenue เป็นการชำระแบบต่อเนื่อง เช่น การจ่ายตัดผ่านบัตรเครดิตทุกเดือน ทำให้เรามีรายได้เป็นประจำ 
9. Value Preposition คือ เขียนคุณค่าของสินค้า ใน Business Model Canvas ที่ต้องแตกต่างจากคู่แข่ง มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ถ้าทำผลิตภัณฑ์ใหม่ ก็ต้องเป็นนวัตกรรมที่แตกต่างจากเดิม แต่หากทำสินค้าที่มีในตลาดแล้ว ก็ต้องโดดเด่น เราต้องให้ความสำคัญของประสบการณ์ผู้ใช้ ที่จะได้รับคุณค่าจากสินค้าและบริการของเรา 

แน่นอนว่า สิ่งเหล่านี้ หากคนทำธุรกิจเข้าใจ และเห็นความสำคัญตรงกัน ในการทำ Business Model Canvas ซึ่งมีส่วนสำคัญต่อการทำธุรกิจโดยตรง ก็จะช่วยให้ธุรกิจประสบความสำเร็จได้อย่างรวดเร็วมากขึ้น เพราะมีแนวทางที่จะดำเนินธุรกิจว่าต้องเริ่มต้นตรงไหน จบที่ตรงไหน แค่ใช้ Business Model Canvas

หากใครไม่รู้ว่าจะใช้ Business Model Canvas มาลงคอร์ส นี้ BUSINESS MODEL CANVAS ออกแบบแผนธุรกิจ ด้วยการเขียน Business Model “ถ้าธุรกิจจะเจ๊ง ก็ให้เจ๊งแค่ในกระดาษ” สอนการใช้ BUSINESS MODEL CANVAS เปิดมุมมองการวิเคราะห์ธุรกิจ และตัวอย่างจาก Case Study ทั่วโลก พบกันที่ eddu เลย