วิเคราะห์คู่แข่งด้วย Five Forces Model เครื่องมือวางแผนเพื่อแข่งขันทางธุรกิจ

การวางกลยุทธ์ทางธุรกิจเป็นสิ่งที่มีความสำคัญเป็นอันดับต้น ๆ ที่ส่งผลต่อการเติบโตขององค์กร ซึ่งหนึ่งในกลยุทธ์ทางการตลาดที่เราไม่ควรมองข้ามคือการวิเคราะห์คู่แข่งและสภาพการแข่งขันในตลาด ผ่านการใช้เครื่องมือ Five Forces Model เครื่องมือที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อการนี้โดยเฉพาะ

นักธุรกิจที่มีประสบการณ์ยาวนานและเคยเข้าคอร์สเรียนหลักสูตรผู้บริหารคงมีความรู้และความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้งานเครื่องมือตัวนี้เป็นอย่างดี แต่สำหรับนักธุรกิจรุ่นใหม่ หรือยังมีประสบการณ์น้อย อาจยังไม่คุ้นหูเครื่องมือตัวนี้มากนัก ฉะนั้นเราจะพาไปศึกษากันว่า Five Forces Model เป็นเครื่องมือในการวิเคราะห์ทางด้านใด แล้วมีประโยชน์มากแค่ไหนต่อการทำธุรกิจ

---

Key takeaways

• Five Forces Model เป็นเครื่องมือวิเคราะห์คู่แข่งและสภาพการแข่งขันในตลาด เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาวิเคราะห์วิธีการวางกลยุทธ์ทางการตลาดขององค์กรต่อไป
• Five Forces Model มีทั้งหมด 5 ปัจจัยที่เกี่ยวข้องกับการวิเคราะห์คู่แข่งทั้งหน้าเก่าและหน้าใหม่ ได้แก่ การแข่งขันในตลาดเดียวกัน, ภัยคุกคามจากผู้แข่งขันรายใหม่, อำนาจต่อรองของลูกค้า, อำนาจต่อรองของซัพพลายเออร์ และภัยคุกคามจากสินค้าทดแทน
• Five Forces Model มีความจำเป็นต่อการวิเคราะห์คู่แข่งทางธุรกิจ และมีประโยชน์หลายด้าน เช่น ช่วยวัดระดับการแข่งขันในอุตสาหกรรม ช่วยให้ทราบจุดแข็งและจุดอ่อนขององค์กร หรือช่วยให้เห็นโอกาสในการขยายธุรกิจ ฯลฯ 

---

สารบัญบทความ

• Five Forces Model คืออะไร? ช่วยวิเคราะห์คู่แข่งได้อย่างไร
• 5 ปัจจัยของ Five Forces Model เพื่อการวิเคราะห์ธุรกิจคู่แข่งอย่างถูกจุด
• ประโยชน์ของ Five Forces Model ที่ส่งผลดีต่อการเติบโตทางธุรกิจ
• ตัวอย่างการวิเคราะห์คู่แข่งทางธุรกิจด้วยเครื่องมือ Five Forces Model
• ได้เปรียบคู่แข่ง ปั้นธุรกิจให้เติบโตด้วย Five Forces Model

---

Five Forces Model คืออะไร? ช่วยวิเคราะห์คู่แข่งได้อย่างไร

Five Forces Model คือเครื่องมือสำหรับการวิเคราะห์คู่แข่ง วิเคราะห์สภาพการแข่งขันทางการตลาด และปัจจัยที่ส่งผลต่อความก้าวหน้าของธุรกิจ เพื่อให้นักธุรกิจสามารถวางแผนกลยุทธ์ทางการตลาดที่มีประสิทธิภาพเพื่อรับมือต่อคู่แข่ง และสภาพการแข่งขันของตลาดที่เปลี่ยนไป

ซึ่งเครื่องมือนี้มีชื่อเต็มคือ Porter’s Five Forces Model ถูกคิดค้นโดยศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัย Harvard Business School ที่มีนามว่า Michael E. Porter ซึ่งเป็นทฤษฎีรวมปัจจัยทั้ง 5 ที่ช่วยให้เราสามารถวิเคราะห์จุดแข็ง จุดอ่อน โอกาสทำกำไร และอัตราการแข่งขันของในแต่ละอุตสาหกรรมได้ ทำให้ทฤษฎี Five Forces Model ถือเป็นเครื่องมือที่มีความน่าสนใจและมีประโยชน์ต่อการทำธุรกิจเป็นอย่างมาก

---

5 ปัจจัยของ Five Forces Model เพื่อการวิเคราะห์ธุรกิจคู่แข่งอย่างถูกจุด

Five Forces Model เครื่องมือวิเคราะห์คู่แข่งและสภาพการแข่งขันในตลาด ถูกแบ่งออกเป็น 5 ปัจจัยหลักที่ช่วยผลักดันให้การทำธุรกิจของเราดีขึ้นได้ ฉะนั้นเราลองมานั่งศึกษารายละเอียดของแต่ละตัวของ Five Forces Model For Competition มีอะไรบ้างที่น่าสนใจ และแต่ละปัจจัยมีการวิเคราะห์อย่างไร เราลองไปดูกัน

1. การแข่งขันในตลาดเดียวกัน (Industry Rivalry) 

การพบเจอสินค้าประเภทเดียวกันที่ถูกวางขายคนละร้านค้า ถือเป็นเรื่องปกติที่เราสามารถพบเจอได้ทั่วไป โดยวิธีการสู้ตลาดแบบนี้สามารถ Brand Loyalty หรือความจงรักภักดีของแบรนด์ที่มีต่อลูกค้า เช่น การบริการหลังการขายที่ดีกว่า การรับประกันที่มากกว่า หรือการให้ของแถมที่ดีกว่า

2. ภัยคุกคามจากผู้แข่งขันรายใหม่ (Threat of New Entrants) 

ธุรกิจทุกรูปแบบย่อมมีคู่แข่งเกิดใหม่และเติบโตขึ้นทุกวัน ซึ่งส่งผลให้เกิดส่วนแบ่งทางการตลาดที่สูงขึ้น ซึ่งสิ่งนี้เรียกว่า “อุปสรรคในการเข้าสู่ตลาด (Barrier to Entry)” โดยอุปสรรคของการเข้าสู่ตลาดของคู่แข่งหน้าใหม่ จะถูกแบ่งออกเป็น

• ต้นทุนในการเริ่มธุรกิจ 
• กำลังในการผลิตสินค้าที่น้อยกว่าเจ้าตลาด
• รูปแบบสินค้าที่ลูกค้าเกิดความเคยชิน ซึ่งยากที่จะเปลี่ยนใจลูกค้าให้มาเลือกซื้อสินค้าตัวใหม่ที่ยังไม่รู้คุณภาพแน่ชัดว่าดีหรือไม่
• ช่องทางจัดจำหน่าย หากมีข้อเสนอที่ดีกว่าเจ้าตลาดก็อาจได้ส่วนแบ่งการวางขาย
• การสนับสนุนของภาครัฐฯ เกิดขึ้นในบางอุตสาหกรรมที่ภาครัฐไม่สนับสนุนนักธุรกิจรายย่อย ส่งผลให้การทำธุรกิจดำเนินการไปได้ยากกว่าอุตสาหกรรมอื่น ๆ 

3. อำนาจต่อรองของลูกค้า (Bargaining Power of Customers) 

หากลูกค้ามีอำนาจต่อรองราคามากเท่าไหร่ ย่อมส่งผลกระทบด้านลบต่อการทำธุรกิจและผลกำไรมากเท่านั้น ซึ่งปัจจัยที่ส่งผลต่ออำนาจการต่อรองลูกค้ามีดังนี้

• ลูกค้าแต่ละคนมีความสำคัญที่ต่างกัน หากเป็นลูกค้ารายใหญ่ที่สร้างกำไรให้ธุรกิจเราได้มาก ต้องแลกมาด้วยอำนาจต่อรองที่มากตาม เช่น การสั่งสินค้าราคาส่ง
• จำนวนกลุ่มลูกค้าที่เรามี หากเรามีจำนวนลูกค้าเยอะ อำนาจการต่อรองของลูกค้าก็ยิ่งน้อยลงเท่านั้น เช่น การขายสินค้าที่ผูกขาด มีตัวเลือกในตลาดไม่มาก
• ความยากง่ายในการหาลูกค้ากลุ่มใหม่ หากการหาลูกค้ากลุ่มใหม่ ๆ เป็นไปได้ยาก ยิ่งทำให้เราต้องง้อลูกค้าที่มีอยู่ 

4. อำนาจต่อรองของซัพพลายเออร์ (Bargaining Power of Suppliers) 

หากเราเป็นผู้ผลิตสินค้าหรือซัพพลายเออร์ที่ต้องดีลกับร้านค้าเพื่อนำสินค้าไปวางขาย ซึ่งแน่นอนว่าเรามีอำนาจต่อรองน้อย เนื่องจากว่าผู้ประกอบการรายใหญ่ที่ทำตลาดเกี่ยวกับร้านค้ามีจำนวนไม่มาก ส่งผลให้สินค้าไหนมีอัตราสร้างยอดขายได้น้อยก็จะไม่ได้รับเลือกให้วางขายสินค้าหน้าร้าน 

5. ภัยคุกคามจากสินค้าทดแทน (Threat of Substitute Products or Services) 

ต้องมีการวิเคราะห์เสมอว่าธุรกิจของเรากลุ่มลูกค้าจะสามารถหาสินค้าเข้ามาทดแทนได้ง่ายเพียงใด ซึ่งหากหาสินค้ามาทดแทนได้ง่ายจะส่งผลต่อการทำธุรกิจที่อาจถึงขั้นต้องปิดตัวลง แต่ถ้าหากเป็นรูปแบบสินค้าที่หาทดแทนได้ยากก็อาจทำธุรกิจได้ยาว ๆ เช่น การมาถึงของ Smartphone ซึ่งเป็นเทคโนโลยีล้ำหน้ากว่าโทรศัพท์ปุ่มกด ทำให้ Smartphone เข้ามาครองตลาดแทน เป็นต้น

---

ประโยชน์ของ Five Forces Model ที่ส่งผลดีต่อการเติบโตทางธุรกิจ

ได้ทราบกันไปแล้วกับ 5 ปัจจัยผลักดันที่ส่งผลต่อการวิเคราะห์คู่แข่ง และสภาพการแข่งขันในตลาด ซึ่งหลายคนอาจยังมองไม่เห็นภาพถึงข้อดีของ Five Forces Model สักเท่าไหร่ ถ้าอย่างนั้นเราจะลองมาเจาะลึกกันเพิ่มเติมว่าเครื่องมือ Five Forces Model มีอะไรบ้างที่เป็นประโยชน์ต่อการเติบโตของธุรกิจ

ช่วยวัดระดับการแข่งขันในอุตสาหกรรม ที่ส่งผลต่อการพัฒนาองค์กร

Five Forces Model ช่วยให้เราทราบข้อมูลระดับแข่งขันภายในตลาดถือเป็นความสำคัญอย่างมากในการวางแผนกลยุทธ์เพื่อทำธุรกิจ เนื่องจากว่าจะเป็นตัวช่วยตัดสินใจได้ว่าเราควรเข้าตลาดไหนจึงมีความเหมาะสมมากที่สุด 

ช่วยให้ทราบจุดแข็งและจุดอ่อนขององค์กร จากการวิเคราะห์คู่แข่ง

Five Forces Model ช่วยให้เราทราบข้อมูลจุดแข็งและจุดอ่อนทางธุรกิจของเราเอง เนื่องจากได้มีการเปรียบเทียบกับคู่แข่งทั้งเจ้าเก่าและเจ้าใหม่ภายในตลาด เพื่อนำมาปรับปรุงกลยุทธ์และพัฒนารูปแบบการทำงานขององค์กรให้ดียิ่งขึ้น 

ช่วยให้เห็นโอกาสในการขยายธุรกิจ ที่เหมาะสมต่อองค์กร

การวิเคราะห์ทั้ง 5 ปัจจัยจากเครื่องมือ Five Forces Model ช่วยให้ธุรกิจสามารถกำหนดกลยุทธ์ที่เหมาะสมเพื่อการแข่งขันภายในตลาดต่อไปได้ในระยะยาว เช่น การบริการหลังการขายที่ดีขึ้น การขยายสินค้าไปยังตลาดใหม่ที่ใช้ต้นทุนไม่สูงและมีความเสี่ยงต่ำ เป็นต้น

ช่วยให้เข้าใจถึงความเสี่ยงจากการเข้าสู่ตลาดใหม่ 

การประเมินถึงอุปสรรคและความเป็นไปได้ต่าง ๆ ต่อการเข้าสู่ตลาดใหม่ด้วยเครื่องมือ Five Forces Model ช่วยให้เข้าใจถึงความเสี่ยงที่ต้องพึงระวัง อีกทั้งยังเป็นตัวช่วยตัดสินใจว่าเราควรมีการผลิตสินค้าแบบไหน ที่ตอบโจทย์กับกลุ่มลูกค้าในตลาด เพื่อเป็นอีกวิธีการดึงดูดกลุ่มลูกค้าได้มากขึ้น

ช่วยประเมินอำนาจการต่อรองของลูกค้า และซัพพลายเออร์

Five Forces Model ช่วยพิจารณาอำนาจในการต่อรองของทั้งกลุ่มลูกค้าและซัพพลายเออร์ได้ทำให้ธุรกิจสามารถมองเห็นภาพรวมของแรงกดดันจากทั้งสองฝ่าย และสามารถวางกลยุทธ์ในการจัดการกับอำนาจเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

---

ตัวอย่างการวิเคราะห์คู่แข่งทางธุรกิจด้วยเครื่องมือ Five Forces Model 

กรณีศึกษา Five Forces Model เราลองยกตัวอย่างกรณีศึกษากับแบรนด์รองเท้าระดับโลกอย่าง Nike มาวิเคราะห์ได้ดูเพื่อให้เห็นภาพมากขึ้น ดังนี้

1. การแข่งขันในตลาดเดียวกัน (Industry Rivalry)

• Nike เป็นหนึ่งในแบรนด์ที่มีการแข่งขันสูงในตลาดรองเท้าและเสื้อผ้ากีฬากับแบรนด์อื่น ๆ เช่น Adidas, Puma, Under Armour, New Balance ฯลฯ ซึ่งแต่ละแบรนด์ต่างก็มีผลิตภัณฑ์ที่คล้ายคลึงกันและพยายามนำเสนอความแตกต่างผ่านการออกแบบ, เทคโนโลยี 

2. ภัยคุกคามจากผู้แข่งขันรายใหม่ (Threat of New Entrants)

• ผู้เข้าสู่ตลาดรายใหม่มีหลายแบรนด์ที่เริ่มหันมาทำรองเท้าและเสื้อผ้ากีฬามากยิ่งขึ้น เพื่อให้กลุ่มลูกค้าได้มีตัวเลือกในการซื้อสินค้าและบริการ 

3. อำนาจต่อรองของลูกค้า (Bargaining Power of Customers)

• ลูกค้าสามารถเลือกซื้อผลิตภัณฑ์จากแบรนด์ต่าง ๆ ได้ง่าย เพราะตลาดรองเท้าและเสื้อผ้ากีฬามีความหลากหลาย และลูกค้าสามารถเปรียบเทียบราคาได้จากหลายแบรนด์ รวมถึงเปรียบเทียบความสวยงาม และความใส่สบายได้

4. อำนาจต่อรองของซัพพลายเออร์ (Bargaining Power of Suppliers) 

• Nike ใช้ซัพพลายเออร์หลายรายในการผลิตวัสดุสำหรับรองเท้าและเสื้อผ้า ซึ่งได้สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับซัพพลายเออร์จำนวนมาก ทำให้สามารถเลือกซัพพลายเออร์ที่มีคุณภาพและราคาค่อนข้างดี

5. ภัยคุกคามจากสินค้าทดแทน (Threat of Substitute Products or Services) 

• ปัจจุบัน Nike เสื่อมความนิยมอย่างรวดเร็ว เนื่องจากไม่มุ่งพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ ๆ ซึ่งถัาเทียบกับรองเท้าแบรนด์ HOKA ที่กำลังมาแรงในหมู่นักวิ่ง ซึ่งนักวิ่งหลายคนที่เป็นฐานลูกค้าของ Nike มาก่อนก็เริ่มเปลี่ยนไปใส่ HOKA

ได้เปรียบคู่แข่ง ปั้นธุรกิจให้เติบโตด้วย Five Forces Model 

การใช้เครื่องมือ Five Forces Model ถือเป็นเครื่องมือที่ช่วยวิเคราะห์คู่แข่ง และสภาพการแข่งขันในตลาด เพื่อนำข้อมูลที่ได้มาปรับกลยุทธ์การเดินทางขององค์กรเราได้อย่างดี ซึ่งถ้าหากใครที่ต้องการเรียนรู้ให้ลึกขึ้น เข้าใจเทคนิคการใช้งานได้ดีขึ้น พร้อมฟังกรณีศึกษาจากหลายเคส สามารถเข้ามาสมัครคอร์สหลักสูตรผู้บริการจาก eddu ได้เลย การันตีจัดเต็มทุกเนื้อหา พร้อมอัปเดตความรู้ใหม่ ๆ ที่รับรองได้ว่าไม่เสียเวลาเปล่าแน่นอน